Geat sáhttet oažžut guhkesáiggeorruma  

Ásahusas guhkesáiggeorruma ulbmiljoavku leat olbmot geat bistevaš dearvvašvuođahedjoneami geažil dárbbašit viiddes dearvvašvuođa- ja fuolahusbálvalusaid ja medisiinnalaš čuovvoleami, eai ge sáhte orrut ruovttus dahje fuollavisttis. Ulbmiljoavku leat maiddái olbmot geain lea demeansa geat eai sáhte iežaset áimmahuššat. Guhkesáiggeorrun galgá vuosttažettiin leat fálaldat badjel 67-jahkásaš olbmuide. 

• Olbmot geat bistevaš dearvvašvuođahedjoneami geažil dárbbašit viiddes dikšundárbbu, geat eai sáhte orrut ruovttus eai ge fuollavisttis gos leat heivehuvvon bálvalusat.  
• Olbmot geain lea demeansa, eai ge sáhte ieža áimmahuššat iežaset 
• Guhkesáiggeorrun galgá vuosttažettiin leat fálaldat badjel 67-jahkásaš olbmuide. Nuorat olbmuide galgá ohccojuvvot ásahit molssaevttolaš fálaldaga iežaset ruovttuin (omd. fuollavisti, ássansearvevuohta dahje sullasaččat)
• Olbmot geat orrot dahje leat Kárášjoga gielddas, ja geat dávdda, vahága ja/dahje doaibmahehttejumi geažil dárbbašit guhkesáigge dikšunbálvalusaid maid ruovttuvuđot bálvalusat eai sáhte fállat.   
• Gáibádus lea ahte guhkesáiggeorrun mii fállojuvvo, galgá leat dohkálaš ja eará áigeguovdilis doaibmabijut nugo áigeráddjejuvvon orrun ásahusas, beaivefálaldat, viiddiduvvon ruovttubálvalusat ja buoret heiveheapmi ruovttus ovdagihtii galget leat geahččaluvvon ja/dahje árvvoštallojuvvon (LEON) 
• Jus váruhuvvo ahte olmmoš ii sáhte iežas áimmahuššat demeanssa geažil, de galgá dat leat guorahallojuvvon ovdal go fállojuvvo guhkesáiggesadji buhcciidsiiddas.
• Mearrideaddji IPLOS score: 4 ja eanet

Maid mii vuordit dus:

• Sisačáliheamis almmuhat gii lagamus oapmahaš lea, vejolaččat válddálaš/váldeguoddi 
• Don ieš fuolahat / du oapmahaččat fuolahit sáhtu guhkesáiggeorrumii 
• Don galggat / oapmahaččat galget merket du priváhta biktasiid   
• Dus lea alddát ovddasvástádus árvodávviriin ja biergasiin maid válddát mielde ossodahkii, ja dus lea alddát ovddasvástádus vejolaš massimiidda. Dát sáhttet leat čalbmeglásat, goanstabánit ja soljjut/silbbat. Dus lea alddát ovddasvástádus dáid dáhkidit. 
• Dus lea dáhttu geavahit teknihkalaš veahkkeneavvuid jus dasa leaš dárbu. 
• Don / du oapmahaččat buktibehtet dieđuid ja máhcahagaid mat leat áigeguovdilat du orrumii 
• Ahte don oasttát / du oapmahaččat ostet dárbbašlaš golahusgálvvuid mat eai leat medisiinnalaš golahusgálvvut 

 Maid don sáhtát vuordit mis: 

• Bálvalussii gullá dikšu, medisiinnalaš dikšu, sosiála aktivitehtat ja njeallje borrama beaivái 
• Bálvalus árvvoštallojuvvo individuálalaččat, ja don beasat leat mielde mearrideamen mo bálvalus galgá doaimmahuvvot.  
• Rievdadusat bálvalusas dahkkojit ovttas duinna ja fágalaš árvvoštallama vuođul, du sávaldagat galget váldot vuhtii  
• Don ja du oapmahaččat oažžubehtet dieđuid, rávvagiid ja bagadallama dárbbu mielde  
• Mis lea jávohisvuođageasku ja leat olmmošlaččat  
• Don oaččut nuvttá bátnedoavtterdivššu almmolaš bátnedikšunbálvalusas.  
• Gielda gokčá sáhtu go geavaha gielddalaš dearvvašvuođabálvalusaid nugo doavttirfávtta, dábálašdoavttirbálvalusaid dahje fysioterapiijabálvalusaid.  
• Gielda gokčá sáhtu iežasoasi go geavaha stáhtalaš ja fylkkagielddalaš dearvvašvuođabálvalusaid.  
• Buhcciidsiiddadoaktáris lea ovddasvástádus medisiinnalaš dikšui. 
• Don sáhtát váldit mielde iežat viessodávviriid ja priváhta biergasiid nu guhká go lea sadji daidda, ja ovttasráđiid buhcciidsiiddain.  

Bálvalusa haddi

Guhkesáiggeorruma iežasmáksu meroštallojuvvo du sisaboađu ja goluid vuođul, gč. buhtadusláhkaásahusa.