Gulahallancealkámuš FeFoi - Finnmárkokommišuvnna raporta Guovlu 4 Kárášjohka

Ovdagoddi mearridii skábmamánu 3. b. 2020 čoahkkimis gulaskuddancealkámuša Fefoi Finnmárkokommišuvnna raportta Guovlu 4 – Kárášjohka

Kárášjoga gieldda ovdagoddi čujuha FeFo direktevrra áššeguddui FeFo stivrrii Finnmárkokommišuvnna raportta Guovlu 4, Kárášjohka.

Finnmárkolága § 5 1.lađđasa bokte lea Stuorradikki vuođđun “Sámit leat rábidan kollektiivvalaš ja oktagaslaš vuoigatvuođaid Finnmárkku eatnamiidda go leat dološ áiggiid rájes atnán ávkki Finnmárkku eatnamiin ja čáziin. ”Finnmárkolága ovdabargguin lea celkojuvvon ahte goitge «oasit sis Finnmárkkus» leat guovllut maidda «sámiide leat “oamastan- ja háldovuoigatvuođa gáibádus”» (Ot. prp. nr. 53, 2002-2003 hárrái s. 88). Finnmárkokommišuvdna galgá § 5, 3.lađđasa vuođul mearridit sámiid ja earáid vuoigatvuođameriid ja -sisdoalu § 5 vuođul.

Ovdagoddi čujuha Kárášjoga gielddastivrra mearrádussii geassemánu 15. beaivve 2017 gos gielda doarju gáibádusa ahte dohkkehit Kárášjoga álbmoga vuoigatvuođalažžan ja dološ áiggi rájis geavaheami njuolggadusaid vuođul dál eaiggádit areálaid mat ovdanbohtet Finnmárkokommišuvnna barggus, Guovlu 4 Kárášjohka, vrd. Finnmárkolága § 5 (1).

Ovdagoddi čujuha viidásat Finnmárkokommišuvnna konklušuvnnaide Finnmárkolága § 29 olis, gos kommišuvnna eanetlohku:

“leat oaidnán ahte stáhta máŋga disposišuvnna Kárášjogas leamaš ulbmil muddet atnimin ávkki riggodagain. Disposišuvnnain leamaš almmolaš vuoigatvuođalaš hámit, ii ge sisdoallu mii soabašii ásahit priváhta vuoigatvuođalaš eaiggátvuoigatvuođa stáhta ovddas. Stáhta disposišuvnnain priváhtasat hámis, nu mo eanajuohkimiin ja ládjolihttoláigohemiin, orru guhkit áiggi badjel leamaš ásahuvvon doaluid formaliseren hápmi, ovdal go dábálaš priváhtalaš disposišuvnna hápmi.

Dat lea mielddisbuktán ahte stáhta disposišuvnnat eai leat heaittihan áddejumiid ahte nana kollektiivvalaš vuoigatvuođat Kárášjoga eatnamiidda, maid badjel stáhta leamaš ráđđekeahttá, ja mat leat badjelaš 98 % gieldda areálas.  Eanetlogu oainnu mielde eai leat disposišuvnnat ásahan doarvái viiddis áddejumi álbmogis ahte stáhta livčče leamaš priváhta vuoigatvuođalaš eanaeaiggát. Eanetlohku ii leat danne gávdnan doarvái ákkaid ahte stáhtas livčče eaiggátvuođavuoigatvuođat gávppaškeahtes eatnamiidda Kárášjogas livčče cieggan vuoigatvuođat go Finnmárkoláhka fámuiduvai.Danne ii leat dat areála FeFo eaiggátvuođavuoigatvuođa vuollásaš Finnmárkolága vuođul, muhto eaiggáduvvo kollektiivvalaččat Kárášjoga álbmogis.Vuoigatvuohta ii leat gieldda dáfus, muhto sin dáfus geat leat registrerejuvvon ássin Kárášjogas, ja vai sis lea seamma oassi vuoigatvuođas beroškeahttá ássanáiggis ja čearddalašvuođas.”

Kárášjoga gieldda ovdagoddi lea ovttamielas eanetlogu konklušuvnnaide. Ovdagoddi čujuha konklušuvnna leat Kárášjoga álbmoga vuoigatvuođaáddejumi olis maid olles báikki álbmot leat ovddidan Finnmárkokommišuvnna báikkálaš vuoigatvuođaáddejumiid ja dološvieruid vuođul, ja báikki álbmoga eana ja riggodagaid ávkkástallamin ja oamasteamen nu mo eaiggát livčče dahkan.  

Kárášjoga gieldda ovdagoddi dohkkeha ahte báikkálaš álbmot dološ áiggi rájes geavaheami vuođul, sámi riektekultuvrra, dološvieruid ja sámi árbevieruid vuođul, leat atnán eaiggátráđđema eatnamiidda ja riggodagaide ja sávvat ahte FeFo maid dohkkeha dan rievtti, ja ahte gulahallagoahtit bures FeFo:in harmoniseren dihtii boahttevaš hálddašumi guovlluide. 

Kárášjoga gieldda ovdagoddi doarju báikkálaš álbmoga dohkkehangáibádusa ahte báikkálaččat hálddašit eatnamiid ja riggodagaid guovllu 4 siskkabealde Kárášjogas historjjálaš anu, báikkálaš riekteáddejumiid olis vai vuoigatvuođalaččaid beroštumit váldojuvvošedje vuhtii.